Groeizaam jaar in de Rotstergaasterwallen: ‘Met de neus op de grond’

ROTSTERGAAST - Na twee wat mindere jaren, treffen liefhebbers van paddenstoelen het weer in de Rotstergaasterwallen. Dit natuurgebied is een reservaat voor wasplaten, vanwege hun kleuren de ‘orchideeën onder de paddenstoelen’ genoemd.

Het gebied van zo’n 50 hectare heeft veel te danken aan twee Jannen: Jan van der Heide en Jan van der Woude. De buurmannen en vrienden ontdekten jaren geleden een rode wasplaat in het gebied. ‘Het begon met een klein paddenstoeltje dat Jan heeft gevonden, maar het heeft zich uitgebreid tot een wasplaatreservaat’, zegt Jan van der Woude.

De Rotstergaasterwallen zijn in beheer bij Staatsbosbeheer, waar beide mannen vrijwilliger zijn. Het betreft een afwisselend landschap met veengrond, zand en klei, er zijn plassen, poeltjes en houtwallen. In 2013 werd het officieel tot reservaat uitgeroepen.

De mannen kregen het voor elkaar om het gebied in te richten en nu is het een stuk natuur waar men niet zonder begeleiding mag komen. Vanaf begin november geven Jan en Jan excursies. ‘Liefhebbers komen uit heel Nederland en België vandaan omdat dit zo’n bijzonder gebied is.’

Het betekent wel dat de mannen streng moeten zijn. ‘Het zijn de echte soortenjagers die hier komen om zoveel mogelijk soorten op de foto te zetten. Van boven, van de zijkant en van onderen. Dat laatste is natuurlijk een probleem, want dan moet een paddenstoel om. Bij één is dat niet zo’n probleem, maar dat mensen het vaak doen is niet de bedoeling.’

Schatgraven
Toch zijn de mannen er ook trots op dat er zoveel belangstelling voor hun gebied is. ‘Ik vind het schatgraven’, zegt Van der Heide. Wie weet duiken er weer nieuwe wasplaten op, geeft hij aan. ‘Het kan wel, we hebben 27 soorten wasplaten hier, maar er zijn nog wel vijf of zes soorten die hier voor zouden kunnen komen. Of een hele nieuwe soort. Het kán.’

Er komen mooie namen in het gebied voor zoals de puntmutswasplaat, de honingwasplaat, de wantsenwasplaat of de klaprooswasplaat. Als het een beetje meezit, kennen de mannen de wasplaten ook nog bij hun Latijnse naam.

Niet beboerd
Het gebied is heel bijzonder omdat het door de jaren heen niet extreem beboerd is. ‘Er is geen kunstmest overheen gekomen, er is op een natuurlijke manier gemaaid. Het is het oude deel van De Tsjonger, het is wat meanderend en kent rivierduintjes. Dat is ook een van de redenen dat we zoveel wasplaten krijgen. Die 27 soorten zijn voor Nederland en Noord-Europa uniek. Er zijn geen andere gebieden met zoveel soorten op één plek’, zegt Van der Woude.

De landen waren vroeger te nat voor de landbouw. ‘Tegenwoordig wordt alles ontwaterd, maar toen niet. Dit werd enkel als hooiland gebruikt. Het is niet verkaveld en omgegooid, het ligt te ver achteraf. Daarom hebben de wasplaten hier zo’n ideale plek. Schraal en vochtig.’ Een wasplaat bestaat grotendeels uit water en is daarmee kwetsbaar.

Jan en Jan doen er dan ook alles aan om de paddenstoeltjes te houden. Van der Heide: ‘Je moet de diversiteit van de natuur behouden. Volgende generaties moeten er ook van kunnen genieten.’ Het gaat om kleine paddenstoeltjes. ‘Wij lopen altijd met de neus op de grond. Dat moet echt, wil je ze ontdekken.’

Bron: www.omropfryslan.nl