Akke Boschma uit Akkrum: “Ik was een verlegen dorpsmeisje”

Ze vindt het er verschrikkelijk en gaat, nadat ze haar diploma heeft gekregen, nooit meer naar school. Vijftig jaar later ontmoet GrootHeerenveen haar in Akkrum. Akke Boschma staat aan het roer van twee bedrijven, MiddelPunt Media (voor 50%) en ABC Service & Verspreiding, en ze weet precies hoe ze met dertienjarige kranten- en folderverspreiders om moet gaan. “Ik kan heel streng zijn.”

AKKRUM - Het is 1968. Akke Boschma, een klein, verlegen meisje van dertien, stapt met haar dikke maillot voor het eerst het gebouw van de Mulo in Heerenveen binnen, waar de andere meisjes echte panty’s dragen.

FRIEZEN IN STAPHORST

Als Akke in 1955 wordt geboren, woont het gezin Boschma in Sondel, Gaasterland. “Wij zijn echte Friezen, en echte Boschma’s: ondernemend en hardwerkend. We geven nooit op en we hebben een groot rechtvaardigheidsgevoel. En wij hebben humor. En o ja, koppig of standvastig hoort ook bij mijn karakter.” “En hoe zit het met theatraal?” vragen wij langs de neus weg. We doelen op Feike Boschma, de beroemde marionettenspeler en theatermaker, die in de tweede helft van de vorige eeuw zo’n vijftig jaar lang furore maakte met zijn poppen- en schimmentheater. “Mijn neef is betrokken bij het Dickensfestijn in Lemmer, en een van mijn broers zit in het bestuur van het Mini Theater Friesland uit Heerenveen, dus misschien…”, zegt Akke. “Feike Boschma was een neef van mijn vader. Vroeger, toen we klein waren, keken we als kinderen altijd naar ‘Coco en de vliegende knorrepot’ op televisie, bij de buren. Dat was een poppenserie van Feike Boschma.”

Het gezin van Akke woont dan al niet meer in Friesland. “Toen ik twee was, verhuisden we naar Staphorst, daar ben ik opgegroeid, tot mijn dertiende. Mijn vader was boer en had daar een boerderij gehuurd. Wij mochten wel meer dan de andere kinderen in Staphorst, maar leefden toch aangepast. Er heerste ook een cultuur van ‘je hoeft niet door te leren als meisje, want een meisje trouwt tóch.’

Na de basisschool gaat Akke naar de Mulo, want er is nu eenmaal leerplicht. Vader verruilt de boerderij in Staphorst voor een boerderij aan de Leeuwarderstraatweg in Heerenveen en het gezin verhuist terug naar Friesland.

“IK BEN GOED MET GELD”

“Ik was een verlegen dorpsmeisje en kwam als puber van dertien met mijn dikke maillot op de Christelijke Mulo in Heerenveen terecht. De rest van de meisjes droeg panty’s. Ik vond het verschrikkelijk op die school. Nadat ik mijn diploma had gehaald, was ik er zó klaar mee! Dan maar liever aan het werk. Mijn vader zei: ‘Eenmaal van school af, dan blijf je er af. Je komt er ook niet meer op!’ Ik ben op mijn 15^e, 16^e aan het werk gegaan. Al snel als verkoopster, bij damesmodezaak Blom.”

Vader Boschma krijgt deels gelijk: een meisje trouwt toch. Akke trouwt en er komen kinderen. Maar zodra de jongste naar de basisschool kan, gaat ze werken en blijft ook werken. “Verkoop past bij mij en ik ben goed met geld. Dertig jaar geleden kon ik een bedrijf in folderwerk in Akkrum overnemen, dat is nu uitgegroeid tot ‘ABC-verspreiding’. We verspreiden in een groot gebied en niet alleen folders van bedrijven in de regio Akkrum. We verspreiden ook geadresseerde post en kranten. Ook jullie Groot Heerenveen Krant.”

“Aha! En gaat dat goed met je verspreiders?”, willen we weten. Want uit ervaring weten we, dat ons blad niet altijd overal in de gemeente Heerenveen in de brievenbus valt.

“Ik ben heel streng”, zegt Akke stellig. “Onze bezorgers zijn tussen de dertien en tachtig jaar oud. Ik werk met scholieren en met ‘fitte vutters’. Bij scholieren heb ik wel meegemaakt, dat ze het spul weg hadden gegooid. Dan heb ik een gesprek met zo’n jongen, soms met de ouders erbij, die dan zeggen: ‘Pak ‘m maar aan’. Sommige scholieren zijn wel heel boos op me geweest, omdat ik ze dan direct ontsloeg. Ik ben een pittige tante en dat moet soms ook. Als je wat wilt, werk je er voor. En je krijgt terug wat je geeft. Ik heb al eens tijdens ijzel in de winter iemand van 75 hier gehad, die tóch kwam omdat hij folders moest verspreiden volgens afspraak. Het was spiegelglad. Toen heb ik gezegd dat hij moest maken dat hij thuis kwam.

VERRASSING

In 2009 kwam ‘MiddelPunt Media’ erbij. Wij geven onder andere een tweewekelijks magazine uit wat we hier in de regio verspreiden. Dat doe ik samen met Paul Hettinga. Paul doet de redactie en opmaak van het blad, ik doe de financiën en de acquisitie. Het blad is een succes, we hebben er inmiddels prima ondersteuning bij. In het begin ook een acquisiteur, die te vaak persoonlijk bij klanten door de deur kwam. Ik heb hem gezegd, dat hij dat niet moest doen. Wij zijn Friezen, wij houden daar niet van. Mijn kinderen zeiden vroeger wel eens, ‘Mam, wanneer ga je het nou een keer rustig aan doen?’, maar dat kan ik niet. Ik word blij van mijn werk en ik wil ook blijven werken. Misschien drie dagen in de week als ik 67 ben. Ik kom tegen die tijd wel met een verrassing, maar ik moet eerst mijn diploma’s daar nog voor halen.”

Diploma’s halen? Tsja, Akke Boschma mocht dan op haar 15^e ‘helemaal klaar’ zijn met school, ze vindt als volwassene ‘leren’ wel heel belangrijk. “Ik zei vroeger tegen mijn kinderen: ‘Dit is een boek. Als je het vaak leest, leer je er wat van’.”

We komen over enkele jaren vast terug bij Akke Boschma, wanneer ze haar verrassing openbaar maakt.