Hessel Bouma van de Wapendropping Wandeltocht - “Vrijheid en vrede zijn werkwoorden”

“Vrijheid is een werkwoord”, zegt Hessel Bouma uit Hoornsterzwaag stellig. “Vrede en vrijheid zijn geen vanzelfsprekendheden. Daar moet aan gewerkt worden. In 1940 ontketende de democratisch gekozen Adolf Hitler een wereldoorlog. ‘Nooit weer’, zeiden we toen. ’Dit mag nooit weer gebeuren’. Wie zijn ogen sluit voor het verleden, blijft blind voor het heden en de toekomst. Dat wordt momenteel keihard benadrukt door de Russische invasie - en de daarmee gepaard gaande gruwelijkheden - in Oekraïne. Een oorlog kent alleen maar verliezers.”

“Het blijft zinvol om aandacht te besteden aan de gebeurtenissen in de Tweede Wereldoorlog. Vooral om te waarschuwen tegen de radicale ideologieën van toen, die nu, onder andere benamingen, weer de kop opsteken. Dat is ook de achterliggende filosofie van de Wapendropping Wandeltocht die in het kader van de herdenking en viering van ’75 jaar vrijheid’ op 2 mei 2020 was georganiseerd. Corona stak een spaak in het wiel en hield Nederland twee jaar in zijn greep. Op 7 mei van dit jaar echter gaat de Wapendropping Wandeltocht alsnog van start. De inmiddels 81-jarige Hessel Bouma uit Hoornsterzwaag en zijn medebestuursleden Gerrit Haagsma, Harmen van Gelderen, Yntze Hoekstra en Regnerus Zeinstra, van de organiserende Stichting ‘Wapendropping wandel-beleeftocht’ kunnen haast niet meer wachten.  

‘Droppingsveld Wardrobe’

Het doel van de stichting is het herdenken van de wapendropping in De Deelen tijdens de Tweede Wereldoorlog en uiteraard de bevrijding, door het organiseren van een wandel-beleeftocht van De Deelen naar Aldeboarn en verder, naar Wirdum. Deze tocht volgt het spoor van de wapens. Het startpunt ligt in de Deelen, het eindpunt van de tocht is Wirdum, waar de wapens bij de bevrijding zijn gebruikt. Het boek ‘Droppingsveld Wardrobe’, uitgegeven in 2019 en het vijfde boek over de periode 40-45 van de hand van Hessel Bouma, heeft model gestaan voor de route en de beleefmomenten tijdens de tocht. Op scholen langs de route hebben de leden van het organisatiecomité door middel van voorlichting en gastlessen geprobeerd om zo veel mogelijk kinderen bewust te maken van de gruwel die ‘oorlog’ heet; de herinnering door te geven en daardoor levend te houden.   

Meer dan tien ‘beleefmomenten’

Let wel, het betreft geen snelle wandeltocht, maar een beleeftocht over drie afstanden, respectievelijk 5, 8 of 22 kilometer. Op verschillende locaties kunnen de wandelaars even stilstaan of gaan zitten om de gebeurtenissen die gespeeld en uitgebeeld worden, mee te maken. Er zijn meer dan tien van dergelijke beleefmomenten ingebouwd in de route. De lange route van 22 kilometer is al volgeboekt, voor de twee andere afstanden zijn er nog kaarten beschikbaar.

Bouma: “Aanvankelijk waren er meer beleefmomenten, maar vanwege het oorlogsgeweld in Oekraïne heeft de organisatie de meest dramatische beleefmomenten ‘geskipt’ of aangepast tot een minder heftige versie. Zo is de rol van ‘Keep them Rolling’, dat met historische oorlogsvoertuigen een rol zou spelen, geschrapt. Net als de overval op de Blokhuispoort in Leeuwarden. Toch geven de resterende – waargebeurde - beleefmomenten, waaronder de spectaculaire dropping van een aantal parachutisten vanuit een historische tweedekker, een goed beeld van wat er toen allemaal is gebeurd. Die dingen moet je steeds opnieuw ‘beleven’ om de vrijheid te kunnen vieren en te waarderen. Het komt op deze manier heel dichtbij, bijna op de huid, zeker bij de jeugd.”

Overval op de ouderlijke ‘pleats’

De gebeurtenissen tijdens de Tweede Wereldoorlog zitten diep bij Bouma, in 1940 geboren in ‘terroristendorp’ Scharnegoutum, onder de rook van Sneek. Als een wandelende encyclopedie diept hij probleemloos het ene na het andere verhaal over die tijd op. Zoals de overval van de Duitsers in 1945 op de ouderlijke ‘pleats’ bij Scharnegoutum, waar diverse verzetsmensen waren ondergedoken. Waaronder ook sinds 1941 Gerard Reeskamp, alias ‘Harry’, beroemd geworden om zijn deelname aan de overval op de Blokhuispoort in Leeuwarden in 1944, en berucht vanwege zijn betrokkenheid bij de ongelukkige dood van veehandelaar en slachter Hantje Zijlstra in Vijfhuis in 1945.

“Er stond tienduizend gulden op het hoofd van Harry. Ze hebben hem niet gevonden”, zegt Hessel, maar die bewuste dag zal hij nooit vergeten. “Ik was een klein jongetje van vijf jaar en had een grote Sint-Bernard hond. Toen deze begon te blaffen door de opwinding wilde de Duitse SD-commandant hem doodschieten. De spanning in huis was om te snijden. Dat is me mijn hele leven bijgebleven. Ik ben voor mijn hond gaan staan en zei: ‘Je mag mijn hond niet doodschieten’. Gelukkig kalmeerde de Duitser, waardoor het met een sisser afliep.” Bouma raakt 75 jaar na het gebeuren nog altijd zichtbaar geëmotioneerd tijdens het vertellen van het verhaal. De oorlog heeft zijn sporen achtergelaten.

Na zijn pensionering vormen het onderzoek naar en het documenteren van de gebeurtenissen in 1940-1945 in de regio de rode draad in zijn leven. Hij zit vol oorlogsverhalen en vertelt ze verder, inmiddels al in vijf boeken. Want..., indachtig de introductie van dit artikel, vrijheid en vrede zijn werkwoorden. Wees alert.

Achtergronden

Alle details en achtergronden over de Wapendropping Wandeltocht in De Deelen zijn te vinden op de website wapendroppingwandeltocht.nl. De website krijgt regelmatig een update.

Tekst: Wim Walda
Foto’s: Hielke Weening