Face to Face: Marco Brouwer hielp zichzelf van de antidepressiva af “Ik wist dat er een ander leven mogelijk moest zijn”

“Een doorzetter”, noemt Marco Brouwer (51) uit Heerenveen zichzelf. Met voeding en sport wist hij zichzelf van de antidepressiva af te helpen. Nu doet hij fanatiek aan de zelfverdedigingssport Krav Maga én neemt hij ijsbaden om mentaal gezond te blijven. Hij rijdt motor, houdt van hardrock en ziet er behoorlijk uit. En hij is, is naar eigen zeggen, “eigenlijk een hele lieve jongen”. Een jongen, die hard gewerkt heeft om te komen waar hij nu is. “Ik heb nergens talent voor, krijg niets cadeau. Ik ben net zolang doorgegaan tot ik het gevonden had.”

 Marco’s leven stond jarenlang in het teken van depressie en angstaanvallen. “Toen ik 26 was overleden er in een jaar tijd zes of zeven vrienden van me. Het was heel bizar, de één kreeg een astma-aanval; de ander kreeg een ongeluk en weer een ander pleegde zelfmoord. Dan ga je denken, dat je de volgende bent. Ik werd ook heel beschermd opgevoed. Alles was gevaarlijk, volgens mijn ouders, en ik kon maar het beste binnenblijven.”

Paniekaanvallen

“Ik kreeg paniekaanvallen, dat was zó heftig, dat ik dacht dat ik doodging. De huisarts kon niets vinden en gaf me een kalmerend tabletje. Maar het werd alleen maar erger. Omdat ik in de supermarkt een paniekaanval had gehad, durfde ik daar niet meer in. Uiteindelijk werd ik al getriggerd door een supermarkt op televisie. Het ging zo niet langer, ik moest antidepressiva gaan slikken. Na een halfjaar wilde ik het afbouwen, maar toen kwamen de angstaanvallen net zo hard terug.”

Marco slikt uiteindelijk twaalf jaar lang antidepressiva. Hij probeert verschillende psychologen en therapieën, maar niets helpt. “Ik ben altijd blijven zoeken naar een oplossing, want ik wilde dit niet mijn hele leven blijven doen. Op gegeven moment kwam ik online een programma tegen van iemand die hetzelfde had meegemaakt als ik. Dat heb ik aangeschaft en ik ben er serieus mee aan de slag gegaan: meditaties luisteren, een voedingsdagboek bijhouden en beginnen met sporten.”

Geen cafeïne meer

Marco moet bepaalde voedingsstoffen laten staan die angst in de hand werken. “Ik begon met cafeïne, en dat had bij mij een heel groot effect. Cafeïne werkt net als adrenaline, het versterkt de onrust en angst in je hoofd.” De antidepressiva zijn vanaf dat moment verleden tijd. “Daar ben ik cold turkey mee gestopt. En ik heb het nooit meer geslikt. Misschien was het niet zo verstandig om het zo in één keer te doen, maar ik was er helemaal klaar mee. Ik ben iemand van ‘alles of niets’.”

Ook sporten maakt onderdeel uit van het programma. Marco begint met hardlopen en switcht al snel naar sporten bij sportschool Balans. “Daar kon ik negen jaar geleden een cursus Krav Maga volgen. Het had meteen mijn interesse. Van daaruit ben ik op zoek gegaan naar de échte Krav Maga en zo kwam ik terecht bij MKKM, de Krav Maga-school in Heerenveen.”

Over grenzen

“Krav Maga is een zelfverdedigingssport, afkomstig uit het Israëlische leger”, legt Marco uit. “Je leert om jezelf te verdedigen onder stress. In de training word je over je grenzen getrokken. Je wordt compleet afgemat, je hartslag is hoog, je kunt niet meer helder denken. Dat is precies wat er gebeurt in angst of stress. En vervolgens moet je jezelf verdedigen tegen een aanval. Als je een training goed weet te volbrengen, geeft dat een euforisch gevoel. Je maakt dopamine aan en dat is het stofje dat je nodig hebt om je angst en depressieve gevoelens te neutraliseren.

Kijk, hier aan de muur hangen mijn diploma’s. Zes heb ik er nu. Voor het laatste diploma, voor niveau Graduate, moest ik een examen van 3,5 uur afleggen. Ik moest meerdere aanvallers af zien te weren met mijn blote handen en voeten; ook mensen met een pistool of mes. Er werden stresssituaties nagebootst; zo moest ik mijn ogen dichthouden terwijl ik werd aangevallen. Ik moest ook laten zien dat mijn uithoudingsvermogen goed is, door – terwijl ik al doodmoe was - te beuken en burpees te doen. Dat is niet alleen lichamelijk zwaar, maar ook mentaal.” (Een burpee is en fitnessoefening waarmee je vrijwel je gehele lichaam aanspreekt - red).

De auto uit

Na een aantal jaren sporten en gezond eten merkt Marco toch dat de angstaanvallen terugkomen. “Mijn zwager had een cabrio en ik zou een stukje met hem meerijden. Dat voelde eigenlijk meteen al ongemakkelijk. Toen we net op weg waren, voelde ik paniek opkomen. Ik schreeuwde dat hij de auto aan de kant moest stappen en ben uitgestapt. Voor mijn gevoel duurde die aanval een halfuur, maar het was korter. Ik heb EMDR gedaan en haalde toch maar weer kalmerende pilletjes in huis. Maar ik ben ook naar andere oplossingen gaan zoeken.”

Marco komt uit bij de Wim Hof-methode: ijsbaden nemen. Hij merkt meteen dat het werkt.
“Op dat moment had ik je niet kunnen vertellen waarom het goed voor me was, maar het werkte wél. Later, tijdens workshops en door te lezen, heb ik geleerd waarom: door een ijsbad te nemen, plaats je jezelf bewust in een stressvolle situatie. Je traint je brein om rustig te blijven, met name door je ademhaling. De eerste keer ga je hyperventileren, maar door diep te ademen kun je dat loslaten.”

Om vijf uur ’s ochtends in het ijsbad

Inmiddels heeft Marco een klein bad voor zijn woonboot gezet. Iedere ochtend om vijf uur gaat hij daar twee minuten in zitten. Waarom zo vroeg? “Je moet het eigenlijk op een lege maag doen. En ’s ochtends is het heel oncomfortabel om vanuit je warme bed in een ijsbad te stappen, dus dan moet je door de meeste weerstand heen. Om kwart over vier sta ik op en laat ik eerst mijn honden uit. Via een app of YouTube doe ik mijn ademhalingsoefeningen. Dan ga ik twee minuten lang in het ijsbad zitten. In de winter is het water koud genoeg, maar als het warmer wordt, gooi ik er ook ijs bij. Inmiddels is het voor mij geen uitdaging meer. Het is koud, maar meer ook niet. Maar er zitten veel fysieke voordelen aan, dus ik blijf het doen.”

Marco is ervan overtuigd dat je steeds nieuwe uitdagingen moet aangaan. “Iedereen zit in een kringetje en doet elke dag ongeveer hetzelfde. Je moet af en toe iets daarbuiten doen, anders wordt alles buiten dat kringetje ongemakkelijk. Daarom doe ik ook af en toe een challenge. Dit jaar is dat een burpee challenge: elke dag doe ik een extra burpee. Ik zit nu op vijftig per dag; aan het eind van het jaar zijn dat er tweehonderd. Daarmee daag ik mezelf uit. Eerst denk je dat het nooit lukt, maar langzamerhand wordt het een gewoonte en ga je zien dat het wel kan.”

Het brein als spier die je moet onderhouden

Of hij nog nieuwe uitdagingen voor zichzelf in petto heeft? ‘Volgend jaar is er vast weer een nieuwe challenge vanuit de sportschool. Ik weet dat ik daaraan mee ga doen, en het waarschijnlijk ook ga halen. Ik wil ook proberen om het volgende examen te halen. Nu ik over de vijftig ben, vraag ik me soms af of ik het allemaal vol ga houden. Ik denk wel dat ik op een gegeven moment een limiet tegenkom. Maar ik blijf het wel proberen.”

Blijven oefenen, dat is wel een thema in het leven van Marco Bouwer. “Ik houd erg van heavy metal en speel zelf elektrische gitaar. Ik heb een tijdlang in een band gespeeld, maar op den duur vond ik dat te veel verplichting. Maar ik blijf mezelf wel nieuwe nummers aanleren. Ik moet er heel hard voor werken; muziek is niet mijn aangeboren talent, maar langzaam maar zeker ga ik toch vooruit. Ik film mezelf en dan zie ik op een filmpje van een maand geleden dat ik toch wel ben gegroeid. Het brein is in mijn ogen ook een spier die je moet onderhouden.”

Niet opgeven

Het sporten en het nemen van ijsbaden is voor Marco noodzakelijk geworden om mentaal gezond te blijven. “Als ik niet zou sporten, zou ik weer terugvallen in mijn angst en depressie, denk ik. De ijsbaden zou ik enorm missen: niet het ijsbad zelf, maar de dopaminerush die je ervan krijgt.” Op een bepaalde manier is Marco zijn angststoornis dankbaar. “Anders was ik nooit op zoek gegaan naar alles wat ik nu doe. Als er iets met je is, krijg je al snel te horen: ‘Slik maar een pilletje’. Ik heb daar geen genoegen mee genomen en ben op zoek gegaan naar andere wegen. Ik wist dat er een ander leven mogelijk moest zijn. Daarvoor moest ik wel dingen veranderen, het ging niet vanzelf. Ik noem mezelf dan ook zeker een doorzetter. Mijn motto is: zonder strijd geen overwinning. Misschien is dat wel mijn talent: dat ik het niet opgeef.”

Foto Mustafa Gumussu | Tekst Hannah Zandbergen