Face to Face: Age Hartsuiker

“Ik heb voor mezelf een specifiek beeld van het beroep dat ik uitoefen als kunstenaar. Het is wel werk, maar ook weer anders. Ik ben erg trots op dit beroep. Het is echt een vak waar veel bij komt kijken. Naast de maker van kunst ben je ook zelfstandig ondernemer. Het is mentaal en fysiek altijd hard werken. Als ik teken of schilder, zit ik in mijn bubbel en is het ‘denken’ uitgeschakeld. Wat ik dan doe: mijn ogen volgen mijn handen en niet andersom, want als je het andersom doet ga je nadenken. De tijd en mijn omgeving zijn op dat moment dan niet aanwezig. Ik ben helemaal gefocust op mijn werk.” Aan het woord is Age Hartsuiker, beeldend kunstenaar uit Jubbega.

Omgaan met onzekerheid

Age Hartsuiker: “Wij leven met onzekerheid. We weten niet wat ons inkomen zal zijn. Ik weet niet of er nieuw werk komt, of ik aan materialen kan komen, allemaal factoren die onzekerheden met zich meenemen. Op een gegeven moment raak je daar zo aan gewend dat je niet meer zonder kunt. Die onzekerheid is een hele grote drive om nieuw werk te maken. Als je een relatie hebt dan moet je beide met deze onzekerheid om kunnen gaan.

 Zo ben ik een aantal periodes per jaar bezig. Ik creëer mijn werk in series. Tussen de series door doe ik vaak andere werkzaamheden. Ik ben ook niet een kunstenaar die elke dag in het atelier zou kunnen zitten. Als ik bezig ga met nieuw werk heb ik vaak ‘verveeldagen’ vooraf. Dan zit ik dagenlang helemaal in mezelf. Echt een rotgevoel vind ik dat, want je wordt er ook onzeker van. Die onzekerheid is echter een enorm belangrijke factor, want juist vanuit die onzekerheid maak ik keuzes. Ik moet dan echt door een paar dagen van verveling en ellende heen, voordat de schetsen en tekeningen komen.”

Een heel proces

“In die dagen groeit er iets. Soms ontdek je ook opeens iets waardoor je met de nieuwe informatie terug gaat naar het oude werk om van daaruit het ‘goede’ te maken. Het is echt een heel proces wat zich vóór het werk afspeelt. Maar als het werk eenmaal begint, dan ga ik aan één stuk door tot de serie klaar is. Dan kan ik mijn denken uitschakelen, want dan weet ik gewoon wat ik moet doen. Na zo’n serie ben ik vaak mentaal moe en heb ik tijd nodig om weer op te laden. Dan vind ik het bijvoorbeeld heerlijk om in de tuin bezig te zijn.”

Naast kunstenaar is Age Hartsuiker ook nog lid van de gemeenteraad van Heerenveen. De werkzaamheden voor de gemeenteraad nemen ook veel tijd in beslag. “Ook díé zaken gaan altijd wel door. Dan kan ik even andere dingen opzoeken en mezelf op een andere manier opladen. Het blijft voortdurend zoeken naar balans.”

De tekening maakt zichzelf

“Als ik aan het werk ben, dan is mijn denken bijna weg. Het beeld is er, want de schetsen en het verhaal zijn er vooraf al. De schetsen zijn de basis en dan begin ik te tekenen. Dan pak ik eerst een vorm vanuit de schets, maar zodra ik de vingers op papier zet verlies ik mijn gedachten. Toch weet ik wat ik moet gaan doen. Hoe weet ik niet, maar mijn hand weet het gelukkig wel. Ik werk met krijt en ik heb mijn handen zo dicht mogelijk bij het materiaal, dat geeft een fijn gevoel.

Dat is een heel gek proces. Wanneer ik aan het tekenen ben, volgen mijn ogen mijn hand. Zo gebeuren er ook nieuwe dingen. Dat zijn dingen die ik alleen maar kan ontdekken wanneer ik op deze manier werk. Als ik mijn vooraf gemaakte schetsen natuurgetrouw zou gaan overzetten dan gebeurt er niks, want dan moet ik nadenken over wat ik teken. Bij mij maakt de tekening of het schilderij eigenlijk altijd zichzelf.”

Zoeken naar de ultieme vrijheid

“Ook vind ik het maken van associaties op momenten die je tegenkomt in je werk heel belangrijk. Dat houdt je fris als kunstenaar. Daardoor kun je nieuwe stappen maken, maar het kan ook zorgen voor nieuwe ‘problemen’. Het proces heeft heel veel met het leven te maken, denk ik. Dat is altijd het leuke ervan. Maar ik kom ook momenten tegen dat je even niet weet hoe je verder moet. Dan ga ik nadenken en dan weet ik dat ik even moet pauzeren. En terwijl ik even wegloop ben ik volop bezig problemen op te lossen.

Ik kan niet anders dan creëren. Die drive verlaat mij nooit meer. Ik moet blijven werken. Ik moet bezig zijn. Als ik niet kan creëren dan probeer ik mezelf actief af te leiden door andere dingen te gaan doen. Dat voelt namelijk niet prettig. Ik moet met grote regelmaat in mijn atelier zitten. En als ik geen materialen heb ga ik kleine tekeningen maken. Hele mooie kleine wondertjes kunnen daar tussen zitten. Die houd ik lekker voor mezelf. Het is eigenlijk zoeken naar de ultieme vrijheid.”

Wat ik zie, kan ik tekenen

“Ik heb een opleiding gehad waarin ik geleerd heb: ‘wat ik zie kan ik tekenen’. Daar was ik vroeger ook mee bezig, alleen ik teken uiteindelijk mijn innerlijke beelden die herleid zijn van de natuur. Mijn basis ligt in de fysieke omgeving. Daarmee bedoel ik de natuur en mijn omgeving. Geen mensen, maar wel bijvoorbeeld bossen, weilanden, bomen en stenen. Er is in mijn kunst altijd een direct verband met wat je om je heen kunt zien in een beeldtaal die van mij is. Ik teken en schilder wat ik zie vaak met een grote mate van abstractie.

Je probeert als kunstenaar altijd zo’n groot mogelijk bereik te halen, dat je je kunst bijna universeel kunt noemen. Hoe verder je komt in je werk hoe meer de beelden veranderen naar de realiteiten van jou. Naar hoe jij als kunstenaar de wereld interpreteert. Het is jouw poëzie, jouw landschap.”

De magie van het zwart

“Mijn kunst is altijd gebaseerd op natuur.  Ik ben nu bezig met een serie over tuinen. Ik werk meestal met zwart, wit en grijstinten, maar nu ga ik misschien met kleur aan de slag. Werken in zwart-wit is een heel belangrijk kenmerk van mij. Het is een hele belangrijke factor in mijn werk. Het heeft ook te maken met het grafische karakter van al mijn werken.

Als je met zwart-wit werkt is het net als een gedrukte letter. Het verhaal roept emotie op maar de letter zelf niet. Als je aan het verhaal een plaatje toe zou voegen, dan wordt dat plaatje een sturend middel in dat verhaal. Daardoor ga je het verhaal op een bepaalde manier lezen. Door te werken met zwart-wit probeer ik te vermijden dat er bij de aanschouwer een valse emotie ontstaan. Als ik met kleur werk, kan ik een onbedoelde emotie oproepen. Zo probeer ik mijn werk zo puur mogelijk te houden

Ik geef mezelf alleen de mogelijkheid tussen zwart, wit en grijstinten. Het zwart wat ik gebruik vind ik het mooiste zwart wat er is. Het is de mooiste kleur en het zuigt alle kleuren op. Het herbergt dus ook alle kleuren. Mensen denken wel eens dat ik een depressieve periode heb gehad. Veel mensen associëren zwart erg vaak met negativiteit, terwijl het bijvoorbeeld ook het universum kan zijn. Gelukkig zijn er veel mensen die de magie van het zwart ook kennen.”

Kunst en maatschappij

“Kunst heeft een grote waarde voor onze maatschappij, want het voegt echt iets toe. Soms confronteert het ook en zorgt het dat mensen zich kunnen spiegelen in kunst. Als ze geraakt worden ontstaat er weer een nieuwe emotie. Dat is ook de bron van het leven. Ik vind kunst wel één van de belangrijkere basissen en ordeningen voor onze cultuur als gemeenschap. Anders wordt het leven wel erg saai en bekrompen.”

De brede culturele basis die kunst biedt blijft belangrijk. Ook al hebben mensen er niks mee. Het is belangrijk voor onze omgeving en onze vormgeving. Alles heeft daarmee verband en heeft een bepaalde bron. Die bron is de ontdekking van iets wat andere mensen nieuwe inzichten geeft en iets waar zij mee verder kunnen. En dan kan het weer verder gaan.”

Gewoon van elkaar genieten

“Iedereen voegt vanuit zijn eigen kwaliteiten wat toe. Of het nou een bouwvakker, een kunstenaar, een chauffeur of een boer is. Als het om een kleinere waardevolle gemeenschap gaat, dan voegt iedereen zijn eigen ding en talenten toe. Dat vind ik heerlijk. Ik hou van mijn omgeving. Dat is belangrijk en dat moet je koesteren, dan komen we het verst met zijn allen. In plaats van elkaar maar het leven zuur te maken. Ga op zoek naar mooie dingen om je heen, mooie mensen om je heen en prachtige natuur. Ophouden met het bureaucratische dictaat. Maak samen het schilderij en ga gewoon van elkaar genieten.”

Beeld: Mudstafa Gumussu / FPh

Tekst: Fimke Groenewoud