Coververhaal: Vrijheid in acht portretten

grootheerenveen
Afbeelding

Het loopt naar 4 en 5 mei en dan herdenken we de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog en van andere oorlogen waar Nederlandse slachtoffers vielen. De dag daarop vieren we de bevrijding van Nederland in 1945 en dat we sindsdien in vrijheid leven. Ook staan we die dag stil bij de waarde van vrijheid, democratie en mensenrechten.

\n

In dit coverartikel presenteren we - anders dan gewoonlijk - niet één, maar acht portretten van mensen uit onze regio. Acht verschillende mensen, die vertellen wat ‘vrijheid’ voor hen betekent. Sommigen blikken terug op 1940-1945. Andere, jongere mensen, kijken naar de wereld van nu en naar de toekomst…

Vrijheid in acht portretten

De vrijheid zoals we die nu al meer dan 75 jaar kennen in Nederland, is in het verleden zwaar bevochten en heeft enorm veel offers gekost. Met de toen opnieuw verworven vrijheid dienen we dan ook verantwoord om te gaan. Bij vrijheid hoort respect voor elkaars mening, geloof en geaardheid. Bij vrijheid hoort tolerantie naar mensen die anders zijn dan jij bent. Bij vrijheid hoort je vrij voelen om te kunnen zijn wie je bent. Maar vrijheid wordt niet altijd begrepen. Zo zijn er mensen die vrijheid van meningsuiting misbruiken om iemand die ‘anders’ is te bedreigen of te discrimineren.

Vrijheid is niet vanzelfsprekend, je moet er wat voor doen of er wat voor laten. Je bent met elkaar - hoeveel je ook verschilt van elkaar - verantwoordelijk voor een samenleving waarin iedereen zich veilig moet kunnen voelen. Vrijheid heb je in verschillende vormen. Wat vrijheid betekent voor mensen, vroegen we aan acht verschillende inwoners uit de regio, van jong tot oud.

Serinde Cornelissen (40) uit Heerenveen

De veertigjarige Serinde Cornelissen komt uit Heerenveen. “Voor mij begint vrijheid bij vrij zijn van binnen”, vertelt Serinde. Als je je vrij voelt van vaste denkkaders of van wat anderen vinden, ga je zóveel nieuws ontdekken. Eerder trok ik me veel meer aan van wat anderen van me vonden. Ik probeerde alles zo goed mogelijk te doen, maar daardoor raakte ik verkrampt en was ik niet meer vrij. Nu kan ik overal mezelf zijn en mogen ook alle emoties er zijn. Het is voor mij de kunst om vrijheid te vinden in alle dingen. In het schoolsysteem bijvoorbeeld. Hoe blijf je open minded als een kind net iets anders nodig heeft? De coronatijd heeft me heel erg aan het denken gezet: hoe sta ik zelf in het leven, wat vind ik belangrijk? Toen heb ik juist veel verbinding met anderen gevoeld. Hoewel er van buitenaf beperkingen waren, heb ik de vrijheid in mezelf gevonden.”

Hidde Oosterhof (19) uit Akkrum

“Ik voel me vrij als ik fijne mensen om mij heen heb zoals familie en vrienden”, zegt de negentienjarige Hidde Oosterhof uit Akkrum. “En dat je samen met hen leuke dingen kan en mag doen. Als je jezelf omringt met mensen waar je je prettig bij voelt, dan heeft dat een positieve invloed. Persoonlijk maakt dat me heel erg blij. Op zulke momenten voel ik me ook het meest vrij. Vrij zijn heeft voor mij ook te maken met in staat zijn je eigen keuzes te maken. Als ik ergens ben waar ik het gevoel heb dat mensen niet zichzelf kunnen zijn, dan voel ik me ook minder vrij. Ik werk op een basisschool en als ik bijvoorbeeld merk dat kinderen gepest of ongelijk behandeld worden, dan voel ik een soort van onrecht. Dit geeft mij een erg onprettig gevoel. Ik wil ervoor zorgen dat alle kinderen zichzelf kunnen zijn. Je gelukkig, fijn en vrij voelen zit bij mij wel op één lijn. Als je gelukkig bent voel je je naar mijn mening ook sneller vrij.”

Marcel de Jong (52) uit Heerenveen

De 52-jarige Marcel de Jong woont in Heerenveen en bezocht Auschwitz. “Vrijheid is een groot goed, vind ik. Toen ik in Auschwitz was, realiseerde ik me: de oorlog moet je blijven gedenken en herdenken. Tegelijkertijd is vrijheid geen vrijbrief. Natuurlijk hebben we vrijheid van meningsuiting, maar er zijn grenzen. Wanneer politici worden bedreigd of mensen pijn wordt gedaan, wordt die grens overschreden. In de coronatijd heb ik mij daar wel eens aan gestoord. Zelf ben ik veel bezig met de grenzen van anderen. Ik probeer aan te voelen: wat is de grens van die ander, hoe zorg ik ervoor dat diegene zich vrij blijft voelen?

Mijn dochter danst graag, en kan daar helemaal in opgaan. Dan voelt ze zich volledig vrij. Dat inspireert mij; iedereen beleeft die vrijheid op een andere manier. Zelf had ik die ervaring heel sterk in Noorwegen. Ik stond helemaal alleen in een prachtig besneeuwd landschap. Daar kreeg ik letterlijk een gevoel van gelukzaligheid.”

Norhan Alsheikh (30) uit Heerenveen

“Ik kom uit een land waar ik mijn gedachten niet veilig kan delen met anderen”, vertelt Norhan Alsheikh (30), die tegenwoordig in Heerenveen woont. “Vrijheid staat bij mij dan ook niet voor wat je mag en kan doen. Het gaat voor mij over wat je mag en kan zeggen. Dat je de ruimte krijgt om je mening en gevoelens te uiten. En dat ik met mijn gezin een veilig leven kan opbouwen. Dat is wat vrijheid voor mij betekent. Dat je gevoelens in balans zijn en je niet bang hoeft te zijn. Je weet dan veel beter wat je doel is en hoe je dit kunt bereiken. Als je dat niet hebt, dan kan je niet verder met je leven. Het is belangrijk dat wij onze kinderen laten zien dat ze niet bang hoeven te zijn om hun gedachten uit te spreken. Het gaat erom dat zij open en eerlijk zijn en elkaar kunnen respecteren. Zo geloof ik dat de volgende generaties een betere kans hebben bij het opbouwen van vrijheid.”

Jan Eijzenga (1941) uit Akkrum

Jan Eijzenga uit Akkrum is geboren in 1941. Jan denkt nog regelmatig aan de bevrijding. “De Kanadezen wiene by de Heabrêge fan Haskerdiken op te folle wjerstân fan Dútske soldaten stuite. Gidst troch Sieger van der Laan, kommandant BS Hearrenfean, kamen sy fia in omwei by in oare brêge, wêr in tal Dútskers fanút mangatten it fjoerr iepenen. De Kanadezen skeaten werom en doe kaam ús lytse feanwente yn de fjoerliny te lizzen. Mem gau mei ús nei in hûs fierderop om mei in tal oaren dekking te sykjen. Doe gie Van der Laan mei in wite flagge nei de Dútsers mei de fraach om de wapens del te lizzen. It soe  allinne mar mear slachtoffers kostje. De kommandant wegere en hat Sieger yn it weromgean yn ‘e rêch sketten. Dea! De Kanadezen hawwe harren doe weromlutsen, se wiene mei te min minsken. Befrijing? Ik kin my noch altyd de machteleaze lilkens fan de minsken om ús hinne foar de geast helje.”

Jan Duisenberg (1932) uit Akkrum

Jan Duisenberg komt ook uit Akkrum. Geboren in 1932 was hij bijna dertien toen het vrede werd. “It wie in gaoatyske tiid! Op 15 april 1945 rôlen de earste tanks ús doarp yn. Befrijing, dat gefoel ferjitst noait wer! De spanning wie der ôf. Fuort dêrnei binne NSB’ers en folk fan de Landwacht oppakt. Myn âlden hiene in bakkerij  - dat is no Boonstra - en de Grüne Polizei en Landwacht holden neist ús ta. En de gaarkeuken foar in lange rige flechtlingen, dy ‘t út Arnhim en Noard-Limburg kamen mei fytseboel en hânkarren. Guon krigen ûnderdak yn ús skoalle, dy al foardere wie. In healjier gjin skoalle foar ús! Se waarden earst  ûntluze, it hiele doarp stonk nei lysol. Nei de befrijing wie in soad noch op ‘e bon, alles wie krap. Ús mem hat yn De Fermanje fan de Amearikaanske kleanynsammeling spul foar my krigen. Wy jonges rûnen dêrnei yn allegear opsichtige klean, ek legerspul, troch it doarp.”

Maaike Snijder-Veenstra (1941) uit Mildam

Maaike Snijder-Feenstra uit MIldam is ook in de oorlog geboren en herinnert zich maar weinig van de bevrijding. Als peuter had ze er geen weet van dat haar vader Gabriël in het verzet zat. “Wy binne wolris út bêd skuord by in hússiking en doe bin ik as beukerke op skoat lutsen by in Landwacht. We hiene Joadse ûnderdûkers en ik soe miskien wol wat fertelle kinne. Ik sjuch noch hoe heit boeid op in stoel siet en dat se tsjin him raasden dat se sjitte soenen as er him bewege. Mar se hawwe neat fûn. Nei de befrijing moast heit NSB’ers ophelje, in soarte fan ‘fersetswurk’ dat him tige muoide. Dan seach er de widze yn ‘e keamer stean, lykas by him thús. Dat koe syn gewisse net ferneare. Hy koe der ek min oer dat der froulju keal skeard binne nei de oarloch. As je âlder wurde, blykt de wrâld net allinne út goeie en ferkearde minsken te bestean.”

Marwa Dalloul (32) uit Heerenveen

Marwa Dalloul woont in Heerenveen en komt uit Syrië. De 32-jarige Marwa voelt zich in Nederland “heel erg vrij”, verklaart ze. “Ik ben een vrouw met een hoofddoek en heb een baan in een goed bedrijf, dat ik zelf heb gekozen. Dat ik die hoofddoek mag dragen omdat ik dat wil, dat is vrijheid voor mij. In Syrië was een hoofddoek een verplichting vanuit de overheid. De regering maakte keuzes voor ons, er was geen vrijheid. Mijn kinderen konden daar niet opgroeien. Ik ben ontzettend blij dat ik hier woon: dit is mijn land. Ik werk hier, heb een huis gekocht. Toen ik in 2012 hier kwam, kreeg ik van iedereen hulp, terwijl ik geen Nederlander was. Geweldig vond ik dat. Ik kan hier zeggen wat ik denk, zonder bang te zijn dat ik opgepakt word. Hier wordt het juist gewaardeerd als ik mijn mening geef. En naar kinderen wordt ook geluisterd. Direct zijn, dat nam ik snel over. Het past bij mijn karakter.’

Tekstbijdragen van Fimke Groenewoud, Hannah Zandbergen en Alie Rusch.

Foto’s: Mustafa Gumussu / PPh.