Christophe Meijer en de ‘Wylde Swan’Van matroos tot ‘wolvenfluisteraar’

“De historie van de snelste tweemast topzeilschoener ter wereld, de ‘Wylde Swan’, vertoont parallellen met het sprookje van Roodkapje van de gebroeders Grimm”, vertelt Christophe Meijer, mede-eigenaar van Zeilschool Pean in Nes bij Akkrum en directeur van Swan Expeditions. ”Net als Roodkapje, die door de wolf wordt opgegeten en gered door de jager, heeft het team van Masterskip Wylde Swan een aantal wolven op haar weg naar succes moeten overwinnen, echte ‘erop of eronder’ situaties, die er uiteindelijk toe hebben geleid dat we nu voor geen enkele wolf meer aan de kant gaan.”

Tall Ship de ‘Wylde Swan’ vaart van juni tot en met oktober in Europese wateren met individuen, bedrijven, corporate hospitality en leiderschapsreizen. Van oktober tot juni vaart de Wylde Swan naar en in de Cariben met het onderwijsprogramma ‘Masterskip’ voor middelbare scholieren. In december 2021 heeft de Wylde Swan gezelschap gekregen van de Reade Swan, voorheen varend onder de naam ‘Noorderlicht’ om de capaciteit te vergroten en de lange wachtlijsten korter te maken.  

Tall Ships in Harlingen

De Reade Swan (de voormalige Noorderlicht) maakt deze zomer een tocht naar Spitsbergen. De Wylde Swan was gecharterd voor drie maanden voor een reis naar Groenland, maar deze reis moest gecanceld worden omdat de huurder een Rus is. “De andere kant van de medaille is dat we nu deze zomer met de Wylde Swan meedoen aan de Tall Ships Races 2022, met op 7 juli de start in Esbjerg in Denemarken en de finish in Harlingen”, vertelt Meijer. De Wylde Swan is in Harlingen aanwezig als een van de circa zestig Tall Ships tijdens Harlingen Sail, van 14 tot en met 17 juli. 

Willem Sligting 

“Waar komt het idee voor Masterskip Wylde Swan vandaan?”, vragen wij Christophe Meijer. “Daarvoor moeten we terug in de geschiedenis. De ‘founding father’ Willem Sligting charterde op een skûtsje. Hij droomde ervan om de wereldzeeën te bedwingen en liet in 1993 Polen de ‘Swan van Makkum’ bouwen, een brigantijn van 61 meter met 1300 vierkante meter zeil.” In 1999 kwam Christophe Meijer als matroos aan boord en maakte menige reis met de Makkumer Swan. Het schip werd in 2006 verkocht aan de jachtclub van Genua en omgedoopt tot ‘Nava Italia’. Inmiddels had Sligting de romp gespot van de Jemo, in 1920 in Duitsland op snelheid gebouwd als ‘haringjager’. Sligting haalde het casco naar Nederland, waar het een metamorfose onderging tot de Wylde Swan, een tweemast topzeilschoener. Met zijn 62 meter, een lichte romp en een tuigage van 1130 vierkante meter zeil werd het de snelste zeilschoener ter wereld. 

Sligting droomde van de Wylde Swan als opleidingsschip. Geen luxe reizen met airco en ‘fancy’ hutten, maar Spartaans, bedoeld om groepen scholieren op te leiden en karakters te vormen. Want dat is een aspect waar zeilen zich bij uitstek voor leent. Willem Sligting heeft zijn droom niet in vervulling zien gaan. In 2009 kwam hij op 51-jarige leeftijd om het leven door een ongeluk in de haven van Makkum, halverwege het Wylde Swan project. Christophe Meijer: “Dat sloeg in als een bom in de hele zeilwereld. Nadat de rookwolken van zijn dood waren opgetrokken heeft het team van de Wylde Swan er met een ploeg vrienden de schouders onder gezet en werd het schip op 10 juni 2010 in de vaart gebracht. Midden in een periode van economische recessie, zodat van de gedroomde vliegende start bepaald geen sprake was.” 

Masterskip uit het slop

Hoe raakte Christophe Meijer betrokken bij het Masterskip? Meijer: “Ik had samen met mijn vrouw Natasja van den Bos zeilschool Pean overgenomen van Ids Hemminga en zijn vrouw Tine, die van hun pensioen wilden gaan genieten. De zeilschool was voorzichtig gezegd nogal gedateerd. Er moesten behoorlijk wat stappen worden gezet om Zeilschool Pean op te stoten in de vaart der volkeren. Dat vond ik een leuk proces, maar het beheer daarna had wat minder mijn interesse. Ik ben meer ontwikkelaar dan rentmeester. 

In die periode trof ik de stuurman van de Wylde Swan, die ik nog kende van mijn ‘Swan van Makkum’ periode. Het bleek daar niet goed te gaan; de Wylde Swan stond er financieel niet al te florissant voor en balanceerde op het randje van een faillissement. Met mijn achtergrond in de zeilvaart - twaalf jaar stuurman en vervangend kapitein op de Clipper Stad Amsterdam - en vaardigheden om leiding te geven aan een bedrijf, was ik volgens de eigenaar de aangewezen persoon om de Wylde Swan uit het slop te trekken.”

Roodkapje 

“Voor mij begon dat avontuur pas echt in het najaar van 2018 toen het kantoor was verplaatst naar Akkrum/Nes, ik een goed team mensen om mij heen had verzameld en ik stappen kon nemen om het verlieslijdende project Wylde Swan om te bouwen tot een renderende onderneming.” De weg daarnaartoe vertoonde, zoals in de inleiding al aangehaald, parallellen met het sprookje van Roodkapje.

Meijer: “Net als Roodkapje kwamen wij een wolf tegen, sterker nog, meerdere wolven. Nadat er een uitgebreid marketingcommunicatieplan was opgetuigd, met een aantrekkelijke website, nieuwsbrieven, advertenties, free publicity, et cetera, kwamen de aanmeldingen binnen. Maar de geïnteresseerde middelbare scholieren kregen van hun school te horen: ‘Dat mag niet van de onderwijsinspectie’. Wat bleek? De onderwijsinspectie erkende het Masterskip programma niet, terwijl wij in de wet nergens een beletsel voor ons programma konden vinden. Er ontspon zich een pittige juridische strijd tussen onze in onderwijs gespecialiseerde jurist en de inspectie, waarbij wij uiteindelijk aan het langste eind trokken.”

Taart op kantoor 

“Dat betekende taart op kantoor en vol gas. Om aan alle twijfels een eind te maken en omdat we overtuigd waren van de kwaliteit van ons programma, hebben we voor onze eerste reis onderwijsinspecteurs ingehuurd om onze ‘school op zee’ door te lichten en daar een uitgebreide rapportage over te schijven. Het werd een lovend verhaal dat onze visie volledig onderschreef. Zo werd die eerste wolf terug het bos ingestuurd. Het gevolg was dat wij, nog voordat de meivakantie begon, een volledig volgeboekt schip hadden en het jaar daarop ook.”

8300 kilometer over de oceaan

Na dat succesvolle eerste jaar echter dook de tweede wolf op in de vorm van corona. Christophe Meijer: “Tijdens de vierde reis van het Masterskip, begin 2020, sijpelden er bij ons af en toe wat berichten binnen over een coronavirus, maar dat speelde zich af in China, ver van ons bed dus. Dachten wij… en met ons een groot deel van de wereld. Totdat eigenlijk

van de ene op de andere dag de COVID-pandemie als een tsunami over ons heen kwam. Halverwege onze reis van Sint Maarten naar Cuba, die op 1 maart was begonnen, lagen wij vast op het eiland Saint Lucia met dertig kinderen aan boord. Doorvaren naar Cuba om de kinderen daar terug laten vliegen naar Nederland was geen optie, want zee- en luchthavens werden gesloten, vliegmaatschappijen cancelden vluchten.

De situatie veranderde met het uur. COVID verspreidde zich in sneltreinvaart over de hele wereld. Wij hadden plan B al klaarliggen: terugzeilen naar Nederland over de Atlantische Oceaan. Al snel werd duidelijk dat we geen andere keus hadden, want alles ging potdicht en we waren in geen enkele haven meer welkom. Achter de schermen hebben we intensief overlegd met de ouders van de kinderen en alle opties afgewogen. Uiteindelijk werd besloten om terug te varen naar huis, een reis van ruim een maand over 8300 kilometer met een tussenstop op de Azoren. De studenten zagen dat nieuwe avontuur wel zitten. Er werd gebunkerd op Saint Lucia en de kinderen konden er warme kleding kopen voor hun wereldreis terug naar Nederland. Op 26 april 2020 arriveerde de Wylde Swan in Harlingen en konden de ouders hun kinderen weer in de armen sluiten. Tweede wolf afgeserveerd.”

Wolf als kans

“De kinderen…? Die hebben het avontuur van hun leven gehad en zullen dit nooit meer vergeten. De Wylde Swan…? Is van origine op dit soort reizen gebouwd, is perfect onderhouden en wereldwijd gecertificeerd. Bovendien haalden we de voorpagina van de New York Times, Fox Nieuws, BBC, NBC, CNN en waren we op ‘de socials’ ‘trending topic’. We kregen in al die media-aandacht veel waardering voor onze aanpak. Samen met een van de ouders werd ik uitgenodigd voor een talkshow en van alle filmfragmenten wordt een documentaire van een uur samengesteld. Dus aan de ene kant was corona een wolf, maar tegelijkertijd een kans.”

Het enige schip op zee

We schrijven eind 2020, er vaart geen schip op zee, op één na, de Wylde Swan. De situatie op het Masterskip in een notendop, door de ogen van Christophe Meijer. “In november zaten we met het team bij elkaar, gebogen over een aantal vragen. Kunnen we Harlingen uit? Ja. Kunnen we zeilen? Ja. Kunnen we een andere haven in? Ja. Is het levensgevaarlijk? Neen, we hebben te maken met jongeren in goede conditie. Wat is dan het probleem? Uitkomst: we gaan ervoor. Als we nergens welkom zijn, keren we om en gaan we naar huis; we hebben al bewezen dat we dat kunnen. En zo geschiedde. We waren zo trots als een hond met zeven staarten; we hadden ook deze wolf overwonnen. Met dit team konden we alles aan.” 

Dat vertaalde zich in volgeboekte reizen en lange wachtlijsten, zodat, om de capaciteit uit te breiden, in december 2021 de tweemastschoener ‘de Noorderlicht’ als tweede schip erbij werd gekocht. “De toekomst? Bij voorkeur ‘En ze leefden nog lang en gelukkig’”, besluit de ‘wolvenfluisteraar’.  

Tekst: Wim Walda
Fotografie: Wim Walda en Swan Expeditions