Monument in Hoornsterzwaag voor ‘de rijke historie van de armoede’
Algemeen
HOORNSTERZWAAG - Het dorp Hornsterzwaag heeft weer een lawei. Een lawei is een mand aan een stok en stond ook wel bekend als ‘het horloge van de veenarbeiders’, want met de lawei gaf een ‘laweimeester’ uit naam van de veenbaas aan wanneer het pauze was of tijd om op te houden met werken.
De lawei omhoog betekende ‘pauze’ of ‘naar huis’, een lage lawei betekende zoveel als ‘aan het werk!’.
Met dit eerste monument van Hoornsterzwaag wil het documentatiecentrum van Jubbega, Schurega en Hoornsterzwaag recht doen ‘aan de rijke historie van de armoede’, aldus voorzitter Willem van der Vlugt. De monumentale lawei staat permanent omhoog.
‘Als je mensen vraagt wat een lawei is, dan zeggen ze ‘een theater in Drachten’. Wij willen de mensen hier in de omgeving informeren over hoe het er vroeger aan toe ging’, zegt Van der Vlugt. ‘Als een lawei omhoog staat, is het tijd voor ontspanning. Daar komt de naam van het theater ook vandaan.’
De lawei was eeuwenlang een vertrouwd element in streken waar turf werd gewonnen, om aan het eind van de 19e eeuw weer te verdwijnen.
‘Dit is het eerste monument van Hoornsterzwaag’, zegt Van der Vlugt trots. Aan het plan is enkele jaren gewerkt in samenwerking met Plaatselijk Belang en de gemeente Heerenveen. De lawei is uitgevoerd in staal op een fundering en zou in principe ‘hufterproof’ moeten zijn. Het monument staat op de hoek van de Ds. Ten Catewei en de By de Leijwei.
