Dominee Dorette van Houten: “Ik ben er voor jou”

HEERENVEEN - Sinds mei 2020 is de Protestantse gemeente Heerenveen een vrouwelijke dominee rijker. 

Haar naam is Dorette van Houten en ze is dolblij met haar volledige aanstelling zodat ze zich op één gemeente kan focussen, in plaats van op meerdere banen zoals ze hiervoor ruim twintig jaar gedaan heeft. Helaas heeft de coronapandemie haar inburgering in deze gemeente wel bemoeilijkt. Sterker nog: “Als ik toen geweten had welke invloed Covid nu nog op ons leven zou hebben, dan had ik het waarschijnlijk niet aangedurfd deze baan aan te nemen en was ik in Franeker gebleven… Dus maar goed dat ik het niet wist, want ik heb het ondanks deze vreemde tijd heel erg naar mijn zin.”

Sinds de zomer van 2020 woont het gezin in Skoatterwâld. Van hieruit werkt Dorette van Houten voor de bijna 4000 leden van de Protestantse gemeente en gelukkig heeft de dominee heel veel energie en werklust. Ze weet overal een mouw aan te passen én je kunt haar gewoon WhatsAppen. Hoe fijn is dat?

“Je kunt alles met mij bespreken”

Het mooie van dominee zijn, meent Dorette van Houten, is de vrijheid in meerdere opzichten. Je regeert over je eigen agenda en je hebt de vrijheid die voortdurend bij te stellen. Geen week is hetzelfde. Ook heb ik alle vrijheid om met allerlei mensen contact te zoeken, binnen en buiten de kerk. Ik hoef nergens een rapportje van te maken of in te voeren onder codes. Alles wat mij verteld wordt valt onder het ambtsgeheim. Je kunt dus alles met mij bespreken en ik heb de tijd, ik ben er voor jou.

Het werk is heel afwisselend. Ik bezoek mensen, bereid de kerkdiensten voor, leid gespreksgroepen, ondersteun vrijwilligers en denk met hen en mijn collega’s na over jeugdactiviteiten, bijzondere diensten, beleid en nog veel meer. Op dit moment  begeleid ik een stagiaire. Ook zijn er contacten met andere kerken, diverse scholen en Caleidoscoop om te ontdekken wat de kerk voor de samenleving kan betekenen. Ook op een andere manier is er afwisseling, want je maakt een planning en het gaat altijd weer anders. Tussendoor komt dan bijvoorbeeld een overlijden en dat gooit mijn agenda overhoop.” Het is wel eens gebeurd dat Dorette eigenlijk een weekend weg zou gaan met haar gezin maar door een plotseling overlijden toch thuis moet blijven. Omdat de uitvaart op maandag was.

Luisterend oor bij huisbezoeken

In ‘haar’ wijk, Zuid, wordt er gewerkt met wijkteams die met alle kerkleden in die wijk in contact staan. Die teams bestaan uit kerkleden die als vrijwilliger het ‘omzien naar elkaar’ inhoud geven. Zo krijgt ieder lid met zijn/haar verjaardag een kaartje, bij speciale gebeurtenissen een bloemetje en bij ziekte wordt er contact met je opgenomen. Daarnaast krijgen ze te maken met geboortes en overlijden. “In mijn eentje kan ik niet het contact met duizend mensen onderhouden,” zegt de dominee, “dus het is heel fijn om te werken met deze teams die mij op de hoogte houden en/of aangeven als mensen om mij vragen. En kerk zijn we samen.”

Iedere week legt Dorette van Houten meerdere huisbezoeken af waar ze een luisterend oor biedt. “Waar heeft degene behoefte aan? Veel gesprekken gaan over zingeving, levensvragen of over geloof. Dat zijn gesprekken die je makkelijk met mij kan voeren, juist omdat ik dominee ben.”

Uiteindelijk kan de dominee met name rondom ziekte en dood veel betekenen voor de kerkleden. Soms vragen leden zelf om een afspraak, een andere keer wordt Dorette door het wijkteam gevraagd om langs te komen of ze krijgt een WhatsAppje. “Mijn komst is in het kader van: ik ben er voor jou. Wat wil je delen? We kunnen er over spreken, stil zijn of bidden. Wat jij wil en/of nodig hebt. Het is bijzonder dat mensen mij zoveel vertrouwen geven en hun levensverhalen met mij delen!”

Altijd aan het werk

Het is werk dat altijd doorgaat, dat is wellicht inherent aan het vak van dominee. Daarnaast werkt Dorette graag. “Dat is mooi, maar ook een valkuil tegelijkertijd. Het werk is nooit af. En privé en werktijd lopen in elkaar over. ’s Avonds na een vergadering denk ik: ‘Ga ik even op de bank zitten bij mijn gezin? Of ga ik nog even de aantekeningen op de computer uitwerken?’ Iedereen is toch voetbal aan het kijken? Mooi, niemand mist mij dus werk ik de aantekeningen uit.

Ik ben al meer dan twintig jaar dominee. Onze drie zonen weten niet beter, ze zijn er mee opgegroeid. Soms roepen ze wel eens: ‘Had je niet een normaal beroep kunnen kiezen?!” Voor de jonge mannen is het natuurlijk wel eens irritant dat hun moeder het huis in- én uitloopt op allerlei tijdstippen. “Mijn man is helemaal gewend geraakt aan mijn baan. Hij staat iedere ochtend om zes uur op, daar moet ík dan weer niet aan denken!”

Meevoelen met de ander

Met name als er iemand op jonge leeftijd overlijdt vraagt Dorette zich wel eens af waarom ze dit beroep gekozen heeft. “Dan zit ik op de fiets, wetende dat ik naar een plek ga vol verdriet, verbijstering en vertwijfeling. En dat ik degene ben die hierbij stil moet staan en met de familie een manier moet vinden om het afscheid liefdevol, warm en troostvol te laten zijn. Een jong overlijden is nooit makkelijk, voldoening is dan bij een goed afscheid een te groot woord. Maar uiteindelijk kun je wel tegen jezelf zeggen: ‘Ik heb gedaan wat ik kon doen.’

Dat soort momenten blijven je wel bij, vooral als het jonge mensen zijn. Soms neem ik een stukje mee. Ik ken uit mijn eigen leven óók verdriet, je eigen gemis kleeft aan je. Hier is het toch het meevoelen met de ander. En het is uiteindelijk mijn werk. Er komen weer anderen die mij nodig hebben. En voor hén wil ik er ook zijn.”

In de hand van God

Toen Dorette tegen haar ouders zei: “Ik wil dominee worden”, stonden die niet te juichen. Ze waren bang voor de sombere kant van het vak. Hoe behoudt je de vrolijkheid? “Door mijn geloof”, weet Dorette. “Niet dat dat alles oplost of dichtsmeert of wat dan ook. Maar uiteindelijk zijn we in de hand van God. Met alle vragen en alles wat er helemaal fout gaat in deze wereld. Dat is wat ik geloof. En dat is mijn basis.

ik kom uit een kerkelijk betrokken gezin waar het ook wel eens gebotst heeft met de kerk. Ik zag ook dat er veranderingen nodig waren. Uiteindelijk zei mijn moeder: ‘Zou je geen dominee willen worden?’ Ik heb iets langer over het atheneum gedaan omdat ik nog zoekende was. Vervolgens heb ik theologie gestudeerd in Utrecht en Amsterdam.”

Bijbelverhalen

De Bijbelverhalen zitten in haar bloedlijn. Haar pake is Ulbe van Houten, die de Gijsbert Japicxprijs kreeg voor ‘De Hillige Histoarje’, een gezinsbijbel in het Fries. Natuurlijk groeide Dorette op met deze Bijbel op tafel. Ze houdt van de Bijbelverhalen. “Alles zit in die Bijbelverhalen, dat vind ik herkenbaar. Soms denk ik: ‘Zo gaat het nog steeds!’ Zulke oude verhalen die nú nog zó’n zeggingskracht kunnen hebben.”

Levensvervulling

Al met al is Dorette van Houten heel resoluut, als ze zegt: “Ik ben altijd dominee, behalve  ‘s zomers op de camping. Ik hoop dan dat niemand mij vraagt wat ik doe, dan heb ik echt vakantie. Het domineeschap maakt mij tot wie ik ben. Ik vind het heel mooi dat ik de vrijheid heb om met allerlei mensen om te gaan. Om stil te staan in een jachtige samenleving waarin vaak tijdsdruk op dingen zit. Je creëert ruimte waarin mensen tot hun recht komen. Momenten waarop God zich voor kan doen. Daar wil ik tijd en ruimte voor maken!”