De talenten van Yusuf Kemal Öztürk: “Ik leef in het hier en nu. Anders kun je niet genieten!”

Algemeen
Foto: Mustafa Gumussu/FPH
Foto: Mustafa Gumussu/FPH

HEERENVEEN - Yusuf Kemal Öztürk (19) woont sinds twee jaar in Nederland, in Heerenveen, samen met zijn ouders en zijn zusje. 

Hij geniet volop, heeft zijn weg al gevonden, maar voert ook een innerlijke strijd over wie hij is, en wat zijn droom uiteindelijk is. Yusuf wil muzikant worden, iets wat in zijn geboorteland Turkije niet zomaar was gelukt, volgens hemzelf. Yusuf volgt tegelijkertijd ook een studie als software ontwikkelaar, waarvoor hij momenteel stage loopt in Groningen. Yusuf wil genieten en tegelijkertijd werken aan zijn toekomst. “

Yusuf Kemal Öztürk

Zelf twijfelt Yusuf of zijn verhaal niet te ‘cheesy’ of ‘cliché’ is, als we contact opnemen voor een interview. Het kenmerkt de nog maar negentienjarige Yusuf Kemal Öztürk.“Ik ben gefocust op de verantwoordelijkheden die nú voor mij staan”, zegt hij. “Anders wordt het te rommelig voor mij. Ik houd van structuur. Ik heb wel dromen, uiteraard, maar het is niet zo dat ik mij zorgen ga maken over zaken die niet gebeurd zijn, of waarvan onzeker is dat ze gaan gebeuren. Ik leef in het hier en nu. Anders kun je niet genieten!”

Yusuf neemt ons in zijn verhaal mee van Turkije via Kosovo naar de Verenigde Staten. Dan opnieuw naar Turkije en vervolgens naar Friesland, met Heerenveen als voorlopige vaste stek. Waar het in de toekomst naar toe gaat is nog niet zeker.

Turkije-Kosovo-VS-Turkije

Over de vraag wie Yusuf is, moet hij even nadenken. “Nou, dat is best ingewikkeld. Ik ben een jongen die muziek zeer interessant vind. Mijn ouders en zus zijn ook muzikanten. Mijn moeder niet veel, trouwens. Mijn vader speelt baglama en mijn zus viool.” Als jonge jongen in Turkije wordt hij gedwongen om muziekles te volgen. Eerst vindt Yusuf het niks. Maar als hij thuis de piano ontdekt blijkt dit toch wel erg leuk. “Door de jaren heen heb ik heel veel instrumenten bespeeld. In het schoolkoor was ik één van de instrumentalisten en dankzij vrienden heb ik de basgitaar en gitaar geleerd.” Bij een muziekwedstrijd tussen middelbare scholen in Turkije vraagt zijn docent of Yusuf wil drummen. “Hij had echt een drummer nodig, toen dacht ik okay, ik ga het proberen.” Eigenlijk gaat het, zoals hij alles oppakt, zo werkt het voor Yusuf.

Yusuf Kemal Öztürk wordt negentien jaar geleden in Turkije geboren als zoon van twee onderwijzers. Zijn moeder is dan kleuterjuf en helpt hem bij het ontwikkelen van zijn zelfvertrouwen. Op jonge leeftijd vertrekt het gezin voor twee jaar naar Kosovo en later naar de Verenigde Staten. Zijn vader wil daar graag zijn doctoraat in het onderwijs halen en het gezin verhuist mee. Yusuf leert in Amerika een nieuwe wereld kennen, met andere levensstijlen en een andere kijk op de wereld. Daarnaast groeit hij op met Engels als voertaal, thuis wordt er ook Engels gesproken.

In 2011 keert het gezin terug naar Turkije. Yusuf moet met zijn dan negen jaar Turks leren en ontdekt een andere mentaliteit. Als hij ouder wordt, wil hij graag muzikant worden, maar dat lijkt eigenlijk geen optie. Yusuf: “Toen ik naar de middelbare school ging zeiden dat ik een academische kant op moest gaan, omdat dat meer geld verdient. Het was in Turkije eigenlijk niet mogelijk om een muziekopleiding te gaan volgen.”

Nederland

“Toen ik nog een baby was kwamen we al vaak voor vakantie naar Nederland. We hebben hier familie wonen die in de zestiger jaren als gastarbeiders naar Nederland zijn gekomen. Wij vonden Nederland een leuk land. Ondanks wat er gezegd wordt in de Turkse media. Nederland is één van de meest open landen ten opzichte van buitenlanders. Dat zagen we. We hadden geen twijfel dat Nederland ons goed zou begroeten en dat we ons hier thuis zouden kunnen voelen.”

Het gezin is dan natuurlijk al bekend met wonen in een nieuw land met een andere mentaliteit. Vooral in Amerika hebben ze veel geleerd over ‘questioning’, het doorvragen en jezelf afvragen hoe het werkelijk zit, in plaats van alles klakkeloos aan te nemen. Daarom heeft Yusuf ook moeite met opmerkingen die wel eens geplaatst worden door mensen die het gezin niet kennen. “We kwamen niet voor het geld, niet voor een uitkering. We zijn hard aan het werk om de taal te leren én we hebben allemaal een baan!”

Recht op onderwijs

Als het gezin in Nederland aankomt, is Yusuf zeventien en heeft hij nog recht op onderwijs. Op het ISK in Lemmer leert hij de Nederlandse taal vliegensvlug. “Ik had daar bijna geen vrienden, de rest was rond de twaalf jaar oud. Je wordt daar ingedeeld op taalniveau, niet op leeftijd… Dat was moeilijk. Gelukkig was ik dus zeventien. Op mijn achttiende had ik geen recht gehad op dit traject!”

Helaas is Yusuf toch op de verkeerde plaats op de verkeerde tijd. Hij wil naar het hbo, en studeren in Amsterdam, maar er zijn enkele problemen: om toegelaten te worden voor een studierichting heeft hij een verblijfsvergunning nodig en die heeft Yusuf op dat moment nog niet. “Ik was zeer verdrietig toen ik niet direct naar het hbo kon”, bekent hij. De docenten op het ISK op het mbo. Yusuf: “Ze zeiden: ‘Je bent een buitenlander, ga maar naar het mbo’. Daarom heb ik een capaciteitstest gedaan. Daaruit kwam ik dat ik prima naar mbo 4 kon. De docenten vonden dat eigenlijk niet mogelijk en zeiden dat het mij niet ging lukken…”

Plan A en B

Maar het lukt Yusuf wél! Sterker nog, hij zit nu in het tweede jaar van de opleiding tot software ontwikkelaar op ROC Friese Poort in Sneek. De groep is gestart met 25 leerlingen waarvan er nu nog acht over zijn, inclusief Yusuf. Op dit moment loopt hij stage bij een leuk en leerzaam bedrijf in Groningen. Hij ziet deze opleiding als een plan B, als een basis om achter de hand te hebben als zijn plan A niet lukt. Dan heeft hij nog altijd zijn diploma en kan hij hier op bouwen. Hij ziet het zo: zijn opleiding verschaft hem de basis om zijn droom te kunnen najagen, muzikant worden.

“Nu ik hier in Nederland ben, durf ik het aan. Als ik kijk naar alle mogelijkheden en de ondersteuning is het hier mogelijk.” Inmiddels heeft Yusuf De Rinkelbom in Heerenveen ontdekt waar hij meerdere avonden in de week een muzieklokaal huurt om te oefenen. En hopelijk kan hij straks, met een software developer-diploma op zak, alsnog naar het conservatorium. “Het heeft een beetje met elkaar te maken”, legt Yusuf uit. “Met programmeren gebruik ik mijn hersenen op andere manieren, ik moet logisch denken. In de muziek kan ik juist mijn creatieve en gevoelige kant laten verschijnen. Ik vind programmeren hartstikke leuk, maar als ik live muziekoptredens zie, dan vind ik dat nóg leuker.” Voor een zaal vol mensen gaan staan zonder na te denken, zonder aan jezelf te twijfelen, heel comfortabel je muzikaal te uiten, dat is duidelijk zijn droom.

Kritisch op jezelf

Tegelijk is Yusuf best kritisch op zichzelf. “Is dit de Yusuf die je wil zijn? Vind je het handiger om iets aan te passen? Je weet dat je beter kan”, zegt hij regelmatig tegen zichzelf. Dat geldt voor alles: zijn studie, school, werk, muziek én sport/afvallen. Een goed gesprek met jezelf voeren, dat is wat hij dan doet. Hij geeft een voorbeeld van recente datum. “Een paar weken geleden ben ik onder invloed van mijn zus gezonder gaan eten en gaan sporten. Ik was altijd al van plan om af te vallen, maar ik had geen zin, ik was er te lui voor. Eigenlijk ben ik nog steeds te lui. Ken je dat, dat je alles in de supermarkt koopt wat lekker is?  Maar nu duw ik mezelf, omdat ik merk dat het goed voor mij is. Ik ben net op tijd gestopt met mijn ongezonde levensstijl. Het is goed om de beslissing te maken om gezonder te eten en te sporten.” Yusuf gaat nu één tot twee keer in de week naar Sportstad.

Buiten je comfortzone

Het is volgens Yusuf best moeilijk om buiten je comfortzone te gaan. Maar hij weet als geen ander dat je anders niet kunt leren. Buiten je comfortzone gebeuren mooie dingen. Daarbij is open communicatie belangrijk. Dat heeft hij hier in Nederland geleerd. “In Turkije leerde ik om niets te vertellen, alleen als jou een vraag gesteld wordt. Maar dan nog beantwoord je alleen de vraag en vertel je niets meer dan dat.” Dat zit nog steeds in zijn achterhoofd.

Als je een andere taal spreekt, dan spreek je niet alleen de taal, maar dan ben je ook deel van die cultuur en die tradities, meent Yusuf. “Als ik Turks spreek ben ik opeens Turkse Yusuf. Spreek ik Nederlands, dan ben ik Nederlandse Yusuf. Natuurlijk hebben die twee invloed op elkaar. Ik ben nu opener en directer tegen mijn Turkse vrienden bijvoorbeeld. Ik ben niet Nederlands, niet Turks, niet Amerikaans. Ik ben een mengsel van alle drie. Ik ben gewoon Yusuf. Ik heb veel ervaren en gezien. Ik hoor veel meningen, zie verschillende manieren van denken over verschillende onderwerpen. Ik kan daar nu zelf over nadenken en bepalen wat ik goed en niet goed vind.”

Muziek maken

Wat de muziek betreft, komt hij enkele keren per week De Rinkelbom om op piano en drums te oefenen en gaat hij regelmatig met zijn zus naar de muzieklokalen om samen muziek te maken. Daarnaast reist hij iedere week naar Zwolle of Groningen om een studio te huren.

Yusuf eindigt met een overweging: “Wat als ik nu in Turkije was geweest, hoe had mijn leven er dan uitgezien? Ik mis Turkije wel, maar ik zit hier lekker in mijn vel, in mijn opleiding en stage. Ik doe dit niet voor niks, ik doe het voor een betere toekomst!”

Door: Janita Baron

Foto: Mustafa Gumussu/FPH