Bokashi: bodemverbeteraar met alleen maar voordelen

HEERENVEEN - Wat hem het meest verraste aan de nieuwe manier van bladverwerking waarmee Gemeente Heerenveen de bodem van haar plantsoenen verbetert? 

Het enthousiasme van de medewerkers die het spul over de bodem verspreiden. Bokashi heet het. Japans voor ‘gefermenteerd organisch materiaal’. En volgens Piet Vaartjes, uitvoerder en toezichthouder beheer openbare ruimte bij Gemeente Heerenveen, heeft het alleen maar voordelen.

Bokashi: bodemverbeteraar met alleen maar voordelenElk najaar worden in de gemeente bladresten verzameld. Bladeren waar niemand last van heeft mogen blijven liggen want het natuurlijke rottingsproces is eigenlijk heel goed voor de bodem. Maar waar de bladresten bijvoorbeeld onderliggend gras kunnen verstikken, wordt het weggehaald en afgevoerd naar een erkende afvalverwerker. Volgens de wet zijn de verzamelde bladeren namelijk een ‘afvalstof’, terwijl het eigenlijk een grondstof is.

Zuurstofloze fermentatie

Al die bladresten gingen tot een jaar geleden met vrachtwagens naar Van der Wiel in Nij Beets. Hier werd er tegen betaling compost van gemaakt, waarna het als bodemverbeteraar weer terug naar Heerenveen werd vervoerd. Dit gaat nu anders. Want om bokashi te maken, worden de bladresten zuurstofloos gefermenteerd in drie meter dikke slurven op een terrein binnen de gemeente. En dat scheelt transport- en verwerkingskosten. “Van het geld dat we voorheen kwijt waren aan het transport en aan de afvalverwerker, kunnen we nu bokashi maken”, aldus Vaartjes.

Enthousiast

De inspiratie kwam uit Leeuwarden. Daar werkten ze al langer met bokashi en omdat ze er zulke goede ervaringen mee hadden, toog een clubje medewerkers van Gemeente Heerenveen in 2020 naar de buurgemeente om eens te zien wat het precies inhield. Vaartjes: “We kregen tekst en uitleg, zagen waar het in Leeuwarden is toegepast en we kwamen er heel enthousiast vandaan. Dat wilden wij ook weleens uitproberen.”

Pilot

Dat uitproberen kon echter niet zomaar, want bokashi is nog geen erkende verwerkingsmethode. Een pilot van Circulair Terreinbeheer bood uitkomst. “We konden ons op de valreep inschrijven en zijn eind vorig jaar begonnen. Vlak voor de Kerst lieten we 600 ton van onze bladresten vermengen met kleimineralen, bacteriën, microferm en zeeschelpenkalk van samenwerkingspartner Agriton. Dit mengsel is door het bedrijf The Bagging Machine zuurstofloos ingepakt. Het heeft dertien weken in die grote slurf gerust en toen was het klaar om aan de bodem terug te geven.” Vaartjes houdt precies bij wat ze waar en wanneer doen en de mensen van Circulair Terreinbeheer doen de rest. Zij nemen bodemmonsters af en vergelijken de bodem waar bokashi is verspreid met de bodem waar dit niet is gebeurd.

Alleen maar voordelen

Eind 2023 loopt de pilot af en moet duidelijk worden wat de bokashi voor de bodem heeft betekend. Vaartjes denkt echter al wel te weten wat die uitkomst is. Volgens hem heeft bokashi alleen maar voordelen. “Het is duurzaam en goed voor het milieu, want bij het fermenteren komt minder CO² vrij dan bij composteren. Bokashi laat zich gemakkelijk verspreiden en het ziet er netjes uit. Nuttige bodemdiertjes houden ervan en beplanting groeit er goed op. De bodem onder de bokashi droogt minder snel uit, wat belangrijk is tijdens droge zomers. En de bokashilaag houdt onkruid tegen, waardoor onze mensen ’s zomers meer tijd hebben voor andere werkzaamheden.”

Informatieochtend

Toch zou het kunnen dat ze na volgend jaar alweer met de bokashi moeten stoppen. Want de overheid moet het eerst als verwerkingsmethode erkennen en hier zitten nog wat haken en ogen aan. Om draagvlak te creëren en anderen te enthousiasmeren, organiseerde Gemeente Heerenveen samen met Agriton en The Bagging Machine op donderdag 21 april een informatieochtend voor terreinbeheerders van onder andere Staatsbosbeheer, waterschappen en andere gemeenten.

Vaartjes: “Zo kunnen zij ook zien wat bokashi is. Net zoals wij er twee jaar geleden in Leeuwarden over hoorden. Want we willen er graag mee door. Mijn mensen werken er zo graag mee, dat ze me al weken van te voren vragen wanneer ze ermee aan de slag kunnen. En terwijl ze normaal op regenachtige dagen niet zo graag naar buiten gaan, maakt het ze tijdens de verspreiding van de bokashi niks uit. Zo mooi vinden ze het.”