Bevolkingsgroei Fryslân gaat sneller, Heerenveen in trek

Algemeen
Foto: Dennis Stoelwinder
Foto: Dennis Stoelwinder

HEERENVEEN - Het aantal Friezen groeit. Het afgelopen jaar nam de bevolking hier met drieduizend toe. 

Er wonen nu 654.000 mensen in Fryslân. Met name de gemeente Heerenveen was in trek. Die gemeente kreeg er ruim 400 nieuwe inwoners bij, maar ook Leeuwarden en Ooststellingwerf kregen er veel nieuwe inwoners bij.

In maar twee Friese gemeenten nam de bevolking in 2021 af. Een jaar eerder waren dat er nog zeven. Dat blijkt uit cijfers van het CBS die dinsdag gepubliceerd zijn.

Geen grote aantallen

In 2021 kromp de bevolking in de gemeente Smallingerland en De Fryske Marren. Het jaar ervoor, in 2020, kromp de bevolking in de gemeente Schiermonnikoog, Smallingerland, Ooststellingwerf, Terschelling, Súdwest-Fryslân, Tytsjerksteradiel en Waadhoeke. Het gaat niet om grote aantallen, zegt Dick ter Steege van het CBS: ‘Kijk je naar de Fryske Marren, dan zijn het er rond de 100.’

Het grootste deel van de groei komt uit binnenlandse migratie, zo’n tweeduizend mensen. Uit het buitenland kwamen er ruim duizend. De natuurlijke groei, het verschil tussen geboorte- en sterfcijfer, is wel negatief.

Uit de randstad

Dat Friese gemeenten veel minder ‘leeglopen’ dan in eerdere jaren heeft volgens het CBS te maken met de trend die al sinds 2015 aan de gang is. Sinds dat jaar verhuizen steeds meer mensen uit de randstad naar dunbevolkte delen van Nederland. Gemeenten die lange tijd bekendstonden als krimpregio krijgen door deze ontwikkeling weer een groeiende bevolking.

In Fryslân zie je dat in 2016 voor het eerst terug. Na een tijd dat de bevolking jaarlijks met duizend terugliep, groeit de bevolking vanaf dat moment weer.

Vorig jaar is echter wel een uitschieter. In het begin van 2021 woonden er 651.000 Friezen in de provincie, aan het einde waren dat er al 654.000.

Grootste groeiers

De grootste groeiers zijn Heereveen, Ooststellingwerf en Tytsjerksteradiel. Volgens Ter Steege is de groei van Heerenveen wel te verklaren door de ligging aan het spoor: ‘Als je thuis moet werken en je kantoor staat bijvoorbeeld in Den Haag, dan stap je makkelijk in de trein.’

Ook de Waddeneilanden groeien snel. ‘Dat moet je alleen zien naar aard en schaal’, zegt Ter Steege. ‘Er wonen daar weinig mensen dus als er een paar bijkomen, dan zie je dat terug.’

Geen krimp meer

De discussie over de krimp kan voorlopig afgesloten worden, denkt Ter Steege. ‘Er is een aantal jaren sprake van groei. Die kan wat de cijfers betreft afgesloten worden. Maar dat wil niet zeggen dat het in bepaalde wijken of dorpen niet krimpt. Dat staat hier los van.’

De gemeente Ooststellingwerf is tevreden met de groeicijfers. ‘We hebben altijd gezegd dat we geen krimpgemeente zijn en dat komt nu uit’, zegt wethouder Fimke Hijlkema. Volgens haar is er nog wel meer groei mogelijk in de gemeente, maar dat hangt sterk af van de beschikbaarheid van woningen en bouwkavels.

Nieuwbouw

‘We hebben net in Haulerwijk zeven woningen gebouwd voor starters. We hadden er wel zeventig kwijt gekund.’ De gemeente is in gesprek met de provincie over bouwplannen voor de komende jaren. Naast de grotere dorpen als Oosterwolde, Appelscha en Haulerwijk moet ook in de kleinere kernen ruimte zijn voor nieuwbouw, ‘naar aard en schaal van de dorpen’, zo zegt de wethouder.

Na eerdere krimp is het belangrijk voor de gemeente om weer te groeien. ‘Tien jaar geleden hebben we verschillende scholen moeten sluiten. Als de bevolking groeit en er meer kinderen zijn, hoeft dat niet weer’, zo zegt ze.

Verrast

De gemeente Smallingerland laat in een eerste reactie weten ‘verrast’ te zijn door de krimpcijfers. Volgens woordvoerder Peter Boomsma staan de krimpcijfers ‘haaks’ op het gemeentelijk beleid en de ambities van de gemeente.

Raadslid Yntze de Vries van de ELP is niet te spreken over het etiket van krimpgemeente. ‘In dat rijtje hoor je niet. Smallingerland was jarenlang de economische motor van het noorden, maar we hebben de vogels over het net laten vliegen.’

Win-win

De ELP-man is ook van gedachten dat het in de gemeente veel te lang duurt voordat bouwplannen ook echt gerealiseerd worden. Een goed voorbeeld is het plan voor de bebouwing van de Drachtster airstrip uit 1998. Als het aan De Vries ligt wordt hier na de verkiezingen zo gauw mogelijk werk van gemaakt.

‘De grond is van de gemeente en groot genoeg voor 300 tot 500 woningen. Het kan de gemeente 5 tot 10 miljoen opleveren. Het is win-win: je doet wat aan woningnood en woningaanbod en je verbetert de financiële positie van de gemeente.’

Het gemeentelijke vliegveld mag van De Vries wel verdwijnen. ‘Er wordt nu zeven jaar geprobeerd om het economisch rendabeler te maken, zonder dat het wat oplevert. Nou, dan kun je er beter een mooie woonwijk van maken.’