Face to Face: De rol van je leven

ORANJEWOUD - De deur van Brasserie Heidewoud in Oranjewoud gaat open en de levendige energie van een jonge meid die binnenkomt vult de ruimte.

Energie die met net zoveel blijdschap wordt beantwoord door de cliënten die hier werken. Het is niet voor niets dat ik op deze prachtige plek, aan de rand van het bos, heb afgesproken met Oege Palma en zijn dochter Marlijne (7). Dit is een plek die een rol speelt in hun leven. Net als het scoutingterrein dat op zichtafstand ligt. Net als dit bos waar Oege en Marlijne vaak samen wandelen met de hond.

Naast Heidewoud, het scoutingterrein en het bos van Oranjewoud is er nóg een belangrijke plek voor Oege Palma en zijn dochter Marlijne. Dat is het podium van het Posthuis Theater in Heerenveen, dat vader en dochter op 4 mei aanstaande met elkaar delen. De aanleiding ook dat we in deze Face to Face twee gezichten portretteren. We praten met Oege over de rollen op het toneel en over de rollen in het leven, terwijl Marlijne de cliënten helpt, een tekening voor ze maakt en af en toe bij ons aanschuift. 

Ware liefde 

“Het scoutingterrein waar we op uitkijken,” neemt Oege ons mee, “daar zag ik mijn vrouw Sigrid-Joan voor het eerst. We waren beiden vrijwilliger tijdens de zomerspelweek van 2004. Dat deed ik al een paar jaar in Appelscha en via via kwam ik hier terecht. Sigrid-Joan maakte indruk, alleen was dit niet wederzijds.” In 2005 kreeg Oege gelukkig een herkansing; ze zagen elkaar weer. 

Met, na bijna negentien jaar, nog steeds een twinkeling in zijn ogen, vertelt Oege: “Van jongs af aan ben ik een creatief tekenaar. In mijn kindertijd tekende ik al kleurplaten; een tekening die dan gekopieerd werd voor mijn klasgenoten. Als groepsleider tekende ik dat jaar in de zomerspelweek maskers, dat maakte indruk bij haar.” Door zijn tekenkunsten, aangevuld met een creatieve openingszin (”Wil je mijn sokken zien? Er staan letters op: een L en een R.”) kon ze niet meer om hem heen. Sindsdien zijn Oege en Sigrid-Joan bij elkaar en vervullen ze samen de rol van hun leven. Ze mogen zich de ouders van Marlijne (7) en Isolde (1) noemen.

Het zit in de genen

Marlijne is ook aangeschoven aan tafel. “Ik zit op wedstrijdzwemmen”, vertelt ze trots en vol beleving. In de voetsporen van haar ouders, zo blijkt, want: “Heit heeft vier zwemdiploma’s en mama zeven.” Waarbij we haar persoonlijke doel niet mogen vergeten. Marlijne: “Daarom ga ik natuurlijk voor ácht diploma’s!” Dat Marlijne als een vis in het water is, zagen haar ouders al toen ze vrij vlot haar A- en B-diploma haalde. Ze heeft het niet van vreemden. Net als het theater dat haar trekt. “Die genen heeft ze van mij”, weet Oege. “Ze houdt ervan om de aandacht te hebben.”

Als Marlijne vertelt over de dingen die ze graag doet, begint ze, naast “buitenspelen”, al snel over “showen.” Marlijne legt uit: “Het is showen wat je kan zingen. Dat vond ik altijd heel fantastisch, maar dat vinden sommige kinderen nu kinderachtig. Ik niet, ik vind het nog steeds geweldig!” Showen, aandacht, Oege omschrijft zijn dochter met de woorden: “Hier ben ik en nu ga ik wat zeggen.” Marlijne gaat stralend verder: “Toen er een kerstdiner was op school, was ik helemaal glitter aangekleed. Alles glitter. En toen kwam ik de klas binnen met het toetje. Sneeuwpopjes. Iedereen klapte voor me, ik bloosde zo.” Om aan dat bloosmoment hardop dagdromend toe te voegen: “Als de voorstelling is geweest, dan ben ik echt blij. Dan krijg ik tranen in mijn ogen en bloos ik denk ik weer.”

Theater na de Dam

Dit laatste gaat over de komende 4 mei. Dan staat ze samen met haar vader en andere spelers na de Dodenherdenking om negen uur ‘s avonds in het toneelstuk ‘Dansen in het Duister’ op het podium van het Posthuis Theater. Deze speciaal voor Heerenveen gemaakte voorstelling over de Tweede Wereldoorlog wordt gespeeld door het Mini Theater Friesland, in het kader van Theater na de Dam.

Kippenvel en een traan

Op een podium staan is al een ervaring op zich, maar ook nog met je dochter tijdens een 4 mei-voorstelling, hoe voelt dat? “Kippenvel!”, zegt Oege in een allesomvattend antwoord, dat Marlijne met haar mimiek en intonatie nog eens onderstreept. “Kip-pen-vel! Ik tril helemaal.” Dit is een echte vader-dochter beleving, en al spelen ze op het toneel andere rollen, de scène waarin ze samen te zien zijn zou dit gevoel in de zaal kunnen oproepen, meent Oege. Zonder alvast iets prijs te geven over de voorstelling, zegt hij hierover: “Het is een pittige scène. Zoals het een indrukwekkend stuk is. Het – waargebeurde – verhaal heeft een goede verhaallijn en kan tijdens de repetities, waar we middenin zitten, alleen nog maar mooier worden. Heftig is het wel. De kans is aanwezig dat het publiek het niet droog houdt.”

Straattheater

Oege: ‘Marlijne ziet het toneelspelen van mij en ziet dat ik er veel voldoening uit haal. Tijdens een wintereditie van de Night of the Koemarkt deed ik straattheater. Als Marlijne me in de verte aan zag komen, zei ze glunderend tegen mensen: ‘Dat is mijn heit, hij doet maar alsof.’ Dat zijn hele mooie momenten.” Oege vervult menige hoofd- én dubbelrollen in toneelstukken, maar straattheater is waar zijn hart ligt. “Straattheater is favoriet. Daarmee is het, in mijn puberteit, allemaal begonnen. Samen met een vriend zaten we vol van improviseren, straattheater, en stonden we op open podia. We hadden er feeling voor. Bij veel verenigingen is vaak een tekort aan mannen. Mijn oom wist dat ik improvisatie deed en vroeg me bij de toneelvereniging van Dronrijp, waar ik oorspronkelijk vandaan kom. Hier heb ik jarenlang gespeeld.”

Theater is sinds zijn puberteit niet meer weg te denken uit zijn leven en de producties waarin hij speelt volgen zich onafgebroken op. Oege, “Je wordt gezien en van het een komt het ander. Zo kwam ik ook in aanraking met het Mini Theater Friesland. Toen ik een oproep zag had ik al twee andere dingen lopen en heb ik het voorbij laten gaan. Tot ik benaderd werd. Ze zochten nog steeds mensen. De productie waar ik toen in speelde was zo goed als afgelopen en ik ben naar een inloopavond gegaan. 

Op een écht podium

Mini Theater Friesland organiseert vaak inloopavonden als ze met een stuk bezig zijn. Dan kunnen mensen die geïnteresseerd zijn kijken en meedoen. Het kan een trigger zijn voor mensen om een ander jaar mee te doen aan een auditie. Bij mij zeiden ze gelijk: ‘Wat kan jij leuk spelen, we zien dat je veel ervaring hebt. We zouden je er hier graag bij willen hebben.’ Een klein rolletje om mee te beginnen werden er twee; het werden er drie en uiteindelijk speelde ik vijf rollen in één stuk. Het jaar erop deed ik weer mee en inmiddels zit ik zelfs in het bestuur.” 

Toneelspelen, dat wil Marlijne ook. “Als ik het heel leuk vind, dan hoop ik dat ik vaker mee mag spelen. Dan kan ik net als heit zijn”, zegt ze. Wie weet? “Mini Theater Friesland geeft amateurs de kans om een toneelstuk op een écht podium zoals Posthuis Theater te brengen. Bij audities draait het niet om ervaring, het gaat om de drive om te willen spelen”, legt Oege uit. Aan de drive van Marlijne ligt het niet. En wat een kans dat ze met haar zeven jaar al in een heus toneelstuk op het podium van het Posthuis Theater staat. “Een heel bijzonder theater”, volgens Oege Palma. “Het is nostalgie. Er zijn maar weinig theaters in deze soort.”

Helende levensrollen

Toneel blijft, als het aan Oege Palma ligt, zijn leven kleuren. Toneelspelen heeft zelfs een helende rol voor Oege. “Ik haal heel veel positieve energie uit acteren. Dat gevoel is de laatste jaren sterker geworden. Op een gegeven moment, tijdens het uitlaten van de hond, sprak ik twee jongeren aan op hun gedrag. Dit heb ik helaas moeten bekopen met een gebroken neus en mijn gezicht lag meerdere plekken pijnlijk open. Ik hield er een gehoorbeschadiging en tinnitus aan over. Een constante pieptoon, een zoem in mijn hoofd, die er niet is als ik op het toneel sta. Dan ben ik met zoveel andere dingen in mijn hoofd bezig, dat de tinnitus even verdwijnt. Het doet me goed. Net als grote stukken lopen met de hond, hier in de bossen. Mijn zinnen zetten op iets anders dan tinnitus.”

Er zijn meer mooie levensrollen waarover de straatacteur met passie vertelt. Want hoe kan het dat Oege de cliënten in Brasserie Heidewoud zo goed kent én de cliënten hem op zoeken voor een praatje en een grap? “Toen Brasserie Heidewoud nog Brasserie De Stal was en in Nieuweschoot zat was ik daar vrijwilliger”, vertelt Oege. “De cliënten maakten lunches voor bedrijven klaar, maar konden ze zelf niet rondbrengen. Dat deed ík. In mijn middagpauze. De cliënten die nu hier werken, stapten toen bij mij in de auto om me te helpen.”

Als we het interview in Heidewoud beëindigen, is Oege dan ook nog lang niet uitgepraat in de brasserie. Het is al ná sluitingstijd als we Heidewoud verlaten. Oege en Marlijne hebben bovendien meer te doen deze week. Repeteren voor ‘Dansen in het duister’ in het Posthuis Theater, bijvoorbeeld.

Beeld: Mustafa Gumussu
Tekst: Annemarie Overbeek